Burn-out, wat is het en wat kun je eraan doen?

Wat is burn-out precies?

Als je uitvalt van je werk door stress en spanning, of als je merkt dat je minder goed in staat bent om je werk te doen doordat je al lange tijd onder hoge druk hebt gestaan, dan wordt het woord burn-out vaak al snel genoemd.  Het wordt ook wel overspannenheid genoemd, of met een mooi frans woord surmenage. Het komt op hetzelfde neer: je hebt je gedurende langere tijd je lichaam en je geest overbelast, en je energie-reserves zijn opgebruikt.

Sommige professionals noemen je overspannen als je je ziek meldt van je werk met stressklachten, en pas burn-out als je langer dan een half jaar niet kunt werken door deze klachten. Burn-out wordt dan dus gezien als de overtreffende trap van overspannen. Wij gebruiken hier de termen door elkaar.

Bij burn-out zijn de meest gehoorde klachten: vermoeidheid, concentratieproblemen,  prikkelbaarheid en emotioneel reageren. Daarnaast kan een scala van verschillende klachten optreden. Soms hebben mensen veel klachten die lijken op die van een depressie: somberheid; nergens zin in hebben (lusteloosheid); problemen met slapen en eten. Bij anderen ontstaan er juist angst en paniekklachten: faalangst; lichamelijke klachten als druk op de borst, trillen en zweten; het uit de weg gaan van situaties waar je angstig van wordt (vermijden). Er zijn ook mensen die vooral lichamelijke (spanningsgerelateerde) klachten hebben: hoofdpijn; last van de ogen; maag- en darmklachten; vastzittende spieren. En natuurlijk kan het zo zijn dat mensen een combinatie van deze klachten ervaren.

Hoe ontstaat burn-out?

Burn-out ontstaat doordat je lichaam en je geest gedurende langere tijd overbelast zijn geweest. Het werk is niet het enige wat hier een rol in speelt, van hard werken alléén raak je niet overspannen. Ook stressfactoren in de privésituatie, je algemene gezondheid en conditie, en je karakter zijn belangrijke factoren bij het ontstaan van een burn-out.
Zie het als een optelsom:

werk + privé + karakter + gezondheid = stress + klachten

Een voorbeeld: er zijn twee collega’s, die precies hetzelfde werk doen. De eerste heeft een gezin dat op rolletjes loopt, hij sport regelmatig en hij heeft een optimistisch en spontaan karakter. De ander is nogal een tobber en is niet zo assertief, hij is een paar maanden geleden gestopt met sporten om meer thuis te kunnen zijn want zijn zoontje is ernstig ziek. Je kunt je voorstellen dat de eerste collega de werkdruk gemakkelijker kan hanteren dan de tweede. De tweede collega zou kunnen leren om meer te relativeren, beter voor zichzelf op te komen en om bewust ontspanning op te zoeken. Juist nu zijn zoontje ziek, is het belangrijk dat hij goed voor zichzelf zorgt, zodat hij zijn gezin ook goed kan blijven steunen.

Meer lezen over burn-out? Wij raden het boek "Eerste Hulp bij Stress en Vermoeidheid"aan.

Burn-out, wat kun je eraan doen?

Uit het bovenstaande blijkt dat burn-out eigenlijk een kwestie is van een verstoorde balans. Je bent jezelf voorbij gelopen.

Belangrijk is dus in de eerste fase om te herstellen: goed uitrusten, gezond eten, en je conditie weer een beetje opbouwen. In deze periode is het goed om eens na te denken hoe het zo ver is gekomen. Wat kost jou energie, wat geeft jou energie en waar is dat verstoord geraakt? Meer inzicht krijgen in de factoren die hebben geleid tot de burn-out is heel belangrijk om de klachten in de toekomst te voorkomen.

In de tweede fase begin je weer wat energie te voelen, en dat is een goed moment om (voorzichtig!) weer aan het werk te gaan. In deze periode ga je oefenen met het herkennen van je grenzen en deze ook goed aangeven in je omgeving. Je moet je energie leren doseren: niet alleen gas geven maar ook je rem verstandig gebruiken. Af en toe gaat het nog wel eens mis en voel je je weer uitgeput, ook dat hoort bij deze fase: het kost veel meer tijd om je energiereserves weer op te bouwen dan om ze af te breken!

In de derde fase ben je weer volop aan het werk. Je hebt je eigen gebruiksaanwijzing inmiddels goed leren kennen, je weet wat bij je past. Af en toe merk je dat je teveel hooi op je vork neemt, maar de alarmsignalen herken je al snel en daardoor kan je veel eerder bijsturen.

Neem contact met ons op als je vragen hebt over behandeling bij burn-out of als je een afspraak wilt maken.